Zalecenia dietetyczne

Zalecenia dietetyczne w przewlekłej chorobie nerek:

1. Spożywaj posiłki regularnie, 4-5 razy dziennie do 3 godziny. Posiłki należy jeść małe objętościowo, bez pośpiechu i w spokoju.

2. Unikaj smażenia i pieczenia potraw z dodatkiem tłuszczu. Technika przyrządzania potraw opiera się na gotowaniu w wodzie i na parze, pieczeniu w foli lub rękawie, oraz duszeniu bez dodatku tłuszczu.

3. W diecie znacznie ograniczyć tłuszcze pochodzenia zwierzęcego (słonina, smalec, boczek, tłuste mięsa i wędliny, śmietana, ser żółty). Należy wybierać produkty chude, tj. chude produkty mleczne, drób bez skóry, ryby, chuda cielęcina, wołowina.

4. Każdy posiłek powinien zawierać węglowodany złożone. Zaliczamy tu: pieczywo pełnoziarniste, brązowy ryż, makarony razowe, płatki owsiane oraz kaszę. Produkty te są źródłem błonnika.

5. Zaleca się ograniczenie spożycia soli kuchennej do 5 g/dobę, oraz produktów bogatych w nią (konserwy, marynaty, wędliny, produkty wędzone, przetwory mięsne, sery żółte, kiszonki, sosy w proszku, kostki rosołowe).

6. Należy ograniczyć produkty bogate w potas. Należą do nich: produkty mleczne, nasiona roślin strączkowych (fasola, groch, soja, soczewica), warzywa (szpinak, brokuły, marchew, ziemniaki, buraki, pomidory), owoce (owoce suszone, morele, banany, wiśnie, truskawki, pomarańcze).

8. Chorym nie zaleca się również spożycia produktów bogatych w fosfor. Wysoką jego ilość znajdziemy w roślinach strączkowych, czekoladzie, kakao oraz w słodzonych napojach gazowanych.

9. Pić przynajmniej 2l wody na dobę.

Opracował:
Dietetyk
Powiatowej Przychodni Zdrowia
Aleksandra Szulkowska

Zalecenia dietetyczne w chorobach płuc:

1. Jedz regularnie i częściej, ale mniejsze i urozmaicone posiłki. Mniejsze posiłki oznaczają mniej pokarmu w żołądku oraz szybsze jego trawienie, co ułatwia pracę przepony.

2. Ostatni posiłek należy spożyć minimum trzy godzinny przed snem.

3. Unikaj ciężkostrawnych, wzdymających produktów. Zaliczymy tu: strączki (groch, fasola, bób), warzywa kapustne (kapusta, kalafior), które zwiększają ilość gazów w jelitach, co powoduje unoszenie się przepony ku górze i nasila jej pracę.

4. Wybieraj "zdrowe tłuszcze", tzn. tłuszcze zawierające nienasycone kwasy tłuszczowe. Znajdziesz je w olejach roślinnych, tj. oliwa z oliwek, olej rzepakowy czy lniany. Nieco rzadziej sięgaj po olej słonecznikowy i kukurydziany oraz margarynę.

5. Jak najczęściej jedz ryby morskie (makrela, śledź, łosoś, dorsz, tuńczyk), które są źródłem kwasów omega-3. Powinny one stanowić podstawę diety. Do codziennej diety warto dodać też orzechy, migdały oraz inne nasiona.

6. Białko w diecie chorego powinno głównie pochodzić z chudego mięsa (kurczak, indyk, ryby) oraz przetworów mlecznych (jogurt, kefir, maślanka, ser twarogowy).

7. Wybieraj pełnoziarniste produkty zbożowe (grube kasze, pieczywo pełnoziarniste, makarony pełnoziarniste, ryż brązowy), które są dobrym źródłem błonnika pokarmowego. Składnik ten zapobiega zaparciom, reguluje pracę jelit oraz usprawnia proces trawienia.

8. Warzywa i owoce spożywaj jak najczęściej i jak w największej ilości. Chorym szczególnie zaleca się wybieranie takich warzyw jak: pomidory, buraki, pietruszka, szparagi, szpinak, sałata zielona.  Wybieraj owoce niewzdymające, tj. maliny, truskawki, borówki, jagody, banany, jabłka.

9. Pamiętaj o aktywności fizycznej, co najmniej 30-45 minut dziennie.

10. U chorych bezwzględnie zakazuje się palenia papierosów oraz picia alkoholu.

Opracował:
Dietetyk
Powiatowej Przychodni Zdrowia
Aleksandra Szulkowska

Zalecenia dietetyczne w chorobach tarczycy:

1. Spożywaj 4-5 posiłków dziennie w regularnych odstępach czasu co 3-4 godziny, a ostatni najpóźniej 2-3 godziny przed snem.

2. Spożywaj codziennie przynajmniej 400 g świeżych warzyw oraz owoców, które są źródłem błonnika pokarmowego oraz antyoksydantów . Staraj się, aby warzywa pojawiały się w większości zjadanych przez Ciebie posiłków.

3. Zadbaj o odpowiednią podaż białka w diecie. Jego dobrym źródłem są: chude gatunki mięs, jaja, ryby, produkty mleczne oraz nasiona roślin strączkowych, np. soczewica, fasola, groch.

4. Zwiększ spożycie pełnoziarnistych produktów zbożowych, owoców, warzyw, orzechów, nasion i pestek, będących źródłem błonnika, który pozytywnie wpływa na procesy trawienne organizmu i zapobiega zaparciom.

5. Przynajmniej raz w tygodniu sięgaj po ryby. Wybieraj częściej tłuste gatunki morskie, które są bogate w kwasy tłuszczowe omega-3. Należą do nich: łosoś, makrela, śledź, halibut oraz tuńczyk. Ryby dostarczają również jodu, selenu oraz witaminy D, które są istotne w stanach zapalnych tarczycy.

6.  U osób mających problemy z tarczycą zaleca się zwiększenie tłuszczy pochodzenia roślinnego. Ich źródłem są oleje: lniany, rzepakowy, oliwa z oliwek, a także orzechy włoskie, nasiona lnu, pestki dyni i słonecznika, awokado i oliwki.

7. Szczególną uwagę zwróć na częstość spożywania produktów będących źródłem goitrogenów, które zmniejszają dostępność jodu dla tarczycy, co może wpływać negatywnie na jej pracę. Związek ten znajdziemy w warzywach kapustnych, soi oraz orzeszkach ziemnych. Staraj się nie spożywać ich częściej nich 3-4 razy w tygodniu.

8. Pij przynajmniej 1,5-2 l wody dziennie.

9. Pamiętaj o aktywności fizycznej, co najmniej 30-45 dziennie.

Opracował:
Dietetyk
Powiatowej Przychodni Zdrowia
Aleksandra Szulkowska

Zalecenia dietetyczne w cukrzycy:

1.  Jedz regularnie i częściej, ale mniejsze i urozmaicone posiłki.

2. Nie podjadaj między posiłkami, między posiłkami nie pij słodzonych napojów, wody z cytryną, kawy z mlekiem. Nigdy nie pij kawy na czczo.

3. Główne źródło węglowodanów powinny stanowić pełnoziarniste produkty zbożowe. Wybieraj te o niskim Indeksie Glikemicznym (np. pieczywo pełnoziarniste, makaron pełnoziarnisty, ryż brązowy, płatki owsiane, gruboziarniste kasze). Takie produkty są dobrym źródłem błonnika pokarmowego, który korzystnie wpływa na kontrolowanie glikemii.

4. Unikaj słodyczy i słonych przekąsek  oraz żywności przetworzonej.

5. Zwiększ spożycie warzyw. Szczególną uwagę zwróć na warzywa w postaci surowej. W Twojej codziennej diecie powinny się znaleźć minimum 4 porcje warzyw (1 porcja to np. 1 średni pomidor, 1/2 dużej papryki lub 1 szklanka warzyw liściastych). Pamiętaj, aby warzywa znalazły się przynajmniej w 3 głównych posiłkach w ciągu dnia.

6. Owoce jedz rzadziej niż warzywa, ze względu na naturalną zawartość w nich cukrów prostych. Wybieraj te, które mają niższy Indeks Glikemiczny, np. owoce jagodowe. Jedna porcja owoców to np. 1 średnie jabłko, lub 1 niepełna szklanka borówek.

7. Codziennie spożywaj 2 porcje naturalnych produktów mlecznych, najlepiej fermentowanych, które są dobrym źródłem białka i wapnia (1 porcja to np. 1 kubek jogurtu). Zwracaj uwagę, aby nie zawierały dodatków w postaci np. słodkich musów owocowych czy czekolady.

8. Ogranicz spożycie mięsa, szczególnie czerwonego. Wybieraj inne źródła białka np. nasiona roślin strączkowych, ryby czy jajka.

9. Pamiętaj o odpowiednich technikach kulinarnych. Zalecane jest gotowanie, gotowanie na parze, duszenie bez wcześniejszego obsmażania, pieczenie w folii lub rękawie termicznym. Nie rozgotowuj produktów.

10. Ogranicz spożycie tłuszczów zwierzęcych, soli, słodyczy i alkoholu.

11. Pij przynajmniej 1,5 l napojów dziennie, najlepiej w postaci wody.

12. Pamiętaj o aktywności fizycznej, co najmniej 30-45 minut dziennie.

Opracował:
Dietetyk
Powiatowej Przychodni Zdrowia
Aleksandra Szulkowska

Zalecenia dietetyczne w nadciśnieniu tętniczym:

1. Jedz regularnie 5 posiłków dziennie, w odstępach czasowych co 2-3 godziny.

2. Spożywaj poniżej 5 g soli:

- nie dosalaj produktów oraz przygotowanych potraw - używaj świeżych lub suszonych ziół (np. bazylii, estragonu, imbiru, tymianku),
- z diety wyeliminuj żywność wysokoprzetworzoną np. typu fast-food i instant czy słonych przekąsek typu chipsy, orzeszki solone, paluszki,
- ogranicz spożycie konserw mięsnych i rybnych, ryb wędzonych oraz peklowanych mięs,
- do minimum ogranicz spożycie wędlin oraz serów: żółtych, topionych, typu feta, pleśniowych,
- produkty konserwowe wybieraj okazjonalnie, a przed ich spożyciem odcedź i przepłucz je pod bieżącą wodą,
- kiszone warzywa zawierają duże ilości soli - spożywaj je okazjonalnie, częściej sięgaj po warzywa świeże oraz mrożone,
- produkty zbożowe (np. kasze, ryż, makaron) i ziemniaki gotuj w nieosolonej wodzie.

3. Spożywaj minimum 400 g warzyw i owoców dziennie. Warzywa jedz jak najczęściej, staraj się, aby pojawiały się one w większości posiłków w ciągu dnia. Owoce spożywaj w mniejszej ilości, ponieważ zawierają więcej cukrów prostych. Preferowane są owoce jagodowe, takie jak: maliny, jagody, borówki, czarne porzeczki, truskawki i aronia.

4. Zwiększ spożycie potasu, który pozytywnie wpływa na obniżenie ciśnienia krwi. Znajdziesz go głównie w warzywach i owocach, m.in.: bananach, awokado, pomidorach, ziemniakach, kakao, migdałach, morelach suszonych, soi oraz soczewicy.

5. Ogranicz tłuszcze nasycone, których dużą zawartość posiadają np. tłuste mięsa, podroby, smalec, ser żółty, śmietana czy majonez. Wybieraj chude mięsa i niskotłuszczowe produkty mleczne zawierające do 2% tłuszczu. Mięso czerwone ogranicz do maksymalnie 350-500g tygodniowo.

6. Co najmniej dwa razy w tygodniu spożywaj ryby morskie (łosoś, śledź, makrela). Wybieraj tłuszcze roślinne – oliwę z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany. Dodawaj je na zimno do surówek lub do innych potraw. Często sięgaj również po orzechy, pestki i nasiona oraz awokado.

7. Wypijaj co najmniej 1,5-2 l płynów dziennie. Napoje słodzone zastąp płynami bez dodatku cukru, przede wszystkim wodą.

8. Zadbaj o regularną aktywność fizyczną. Zalecane jest każdego dnia wykonywać co najmniej 30-minutowy, umiarkowany wysiłek fizyczny (np. spacer, bieganie, jazda na rowerze lub pływanie).

9. Znacząco ogranicz, a najlepiej całkowicie wyeliminuj alkohol oraz inne używki z diety.

Opracował:
Dietetyk
Powiatowej Przychodni Zdrowia
Aleksandra Szulkowska